پزشکی شخصی شده دریچه‌ای رو به درمان‌های نوین
هنگامی‌که بیمار می‌شوید، پزشک برای شما درمانی را مشابه سایر افراد مبتلا به آن بیماری در نظر می‌گیرد. امروزه تحولات شگرفی که در عرصه ژنتیک رخ داده است، این امکان را برای پزشکان فراهم کرده است که درمان افراد را بر اساس الگوی ژنتیکی آن‌ها شخصی‌سازی کند. این شیوه درمان تحت عنوان «پزشکی شخص شده» یا «پزشکی فرد محور» است که البته اخیراً به آن «پزشکی دقیق» نیز می‌گویند. علاوه بر ساختار و الگوی ژنتیکی، محیط زندگی و شیوه زندگی افراد نیز در این روش درمانی در نظر گرفته می‌شود.
ژن‌ها چگونه کار می‌کنند؟
ژن‌ها واحدهایی از کروموزوم هستند. کروموزوم شما از ساختارهایی تحت عنوان دی.ان.آ (DNA) تشکیل شده است. هر فرد به‌طورمعمول ۲۳ جفت کروموزوم دارد. پزشکی شخصی شده از اطلاعات موجود روی ژن‌های هر فرد به‌منظور یافتن درمان مناسب برای او استفاده می‌کند. به‌عبارت‌دیگر پزشکان به آرایش ژنتیکی بیمار نگاه می‌کنند و یا در مورد بیماری‌هایی نظیر سرطان علاوه بر دقت در محتوای ژنتیکی بیمار، به آرایش ژنتیکی تومور ایجاد شده نیز توجه دارند. این اطلاعات می‌توانند درمان مناسب و ویژه را برای هر فرد رقم بزند.
برای مثال اگر برای شخصی سرطان سینه تشخیص داده شده باشد، پزشک به وی پیشنهاد می‌کند که آزمایش ژنتیک دهد تا برای او طرح درمان ویژه در نظر گیرد. پزشکان با بررسی نتایج آزمایش، بر اساس ژنی که دچار جهش شده و بیمار را به سرطان سینه گرفتار کرده، درمان مناسبی را پیش می‌گیرند؛ بنابراین اطلاعات ژنتیکی می‌توانند به گروه پزشکی کمک کنند تا رویکرد درمانی مناسب برای بیمار مشخص کنند.
چگونه محیط و شیوه زندگی بر پزشکی شخصی شده اثر دارد؟
پزشکی شخصی شده تنها بر پایه ساختار ژنتیک افراد نیست. بیش از بحث ژنتیک، متخصصان نیازمند اطلاعات فردی افراد، تاریخچه سلامت خانوادگی، عوامل مربوط به شیوه زندگی (مانند رفتارهای تغذیه‌ای، عادات ورزشی) و عوامل محیطی که افراد در معرض آن‌ها بوده و هستند و نیز شرایط محل زندگی (نظیر آب، هوا و کیفیت منطقه) آن‌ها هستند.
دانشمندان می‌خواهند بدانند که نقش این عوامل غیر ژنتیکی در شکل دادن و پیشرفت بیماری‌ها چیست. مثلاً یک بیماری مانند دیابت را در نظر بگیرید. افراد می‌توانند زمینه ژنتیکی ابتلا به این بیماری را داشته باشند، اما هرگز به آن مبتلا نشوند. این امر نشان می‌دهد که جایی که فرد زندگی می‌کند یا آنچه می‌خورد، بر اینکه آیا ژن‌های مرتبط به بیماری روشن شده و بیماری فعال می‌شود یا خیر تأثیر دارد. متخصصان بر این باورند که ترکیبی از اطلاعات ژنتیکی، شیوه زندگی و تاریخچه سلامت به پزشکان و دانشمندان کمک خواهد کرد تا در آینده‌ای نه‌چندان دور، درمان‌های بهتر و استراتژی‌های پیشگیری مناسب برای هر شخص را ارائه دهند.
پزشکی شخصی شده در حال حاضر
به گزارش ندای تندرستی پزشکان معتقدند که امیدوارکننده‌ترین بخش در پزشکی شخصی شده، درمان سرطان است. در حال حاضر آن‌ها می‌توانند از آزمایش‌های ژنتیکی برای تشخیص این امر استفاده کنند که افراد استعداد ابتلا به چه نوع سرطانی را دارند. اگر آزمایش‌ها نشان دهند که احتمال ابتلای فردی بیشتر از حد میانگین است، پزشک راه‌هایی را برای کمک به کاهش خطر ابتلا به آن سرطان خاص ارائه می‌دهد.
تومورهای سرطانی حاوی اطلاعاتی هستند که پزشک می‌تواند از آن‌ها به‌منظور درمان استفاده کند. برای این کار هنگامی‌که فردی در قسمتی از بدنش تومور مشکوک به سرطان داشته باشد، پزشک با روشی که بیوپسی نام دارد قسمتی از تومور را برای بررسی‌های ژنتیکی برمی‌دارد. سپس بر اساس نتایج آزمایش و بررسی ژن‌های تومور روش درمانی مناسب را در پیش می‌گیرد. برای مثال امروزه پزشکان با استفاده از پزشکی شخصی شده، سرطان ریه، پوست، کولون و پانکراس را تحت درمان قرار می‌دهند. علاوه بر سرطان، پزشکی شخصی شده به درمان بیماری‌های نادر کودکان مانند فیبروز سیستیک و نیز درمان اچ.آی.وی (HIV) کمک می‌کنند. به‌علاوه ممکن است به‌زودی بیماری آلزایمر، ام‌اس و سایر بیماری‌ها نیز با این شیوه تحت درمان قرار گیرند.
آینده پزشکی شخصی شده
امروزه پزشکی شخصی شده در مراحل اولیه است. پزشکان هنوز محتوای ژنتیکی بسیاری از بیماری‌ها را نمی‌دانند و هنگامی‌که متوجه شوند نیز، راهکار لازم برای مقابله با آن بیماری را ندارند. البته امروزه با تحقیقات گسترده‌ای که در حال انجام است، زمانی نخواهد گذشت که مردم می‌توانند از درمان‌ها و پیشگیری‌های مناسب بهره‌مند شوند. یکی از زمینه‌های امیدوارکننده داروهای سرطان است که بر اساس جهش ژنتیکی هر تومور تجویز خواهند شد و نه صرفاً بر اساس نوع اندام (مانند سینه، پروستات یا ریه) یا بافتی که تومور در آنجا رشد کرده است؛ بنابراین پزشکان و محققان امید دارند که در آینده اطلاعات بسیاری در دست داشته باشند تا با دقت بیشتری درمان دارویی برای اشخاص پیشنهاد شود و نیز از سعی و خطا در شیوه درمان جلوگیری شود.
لینک کوتاه: https://tandorostimag.com/?p=1709