کاهش وزن می‌تواند به پیشگیری از آرتروز زانو کمک کند
دکتر مهدیه زکی‌خان
مطالعه‌ای گسترده نشان داده است که کاهش وزن و کاهش شاخص توده بدنی (BMI) می‌تواند به افراد کمک کند تا التهاب مفصل تحلیل‌برنده زانو (آرتروز زانو) را به تأخیر انداخته، کند کرده یا حتی از بدتر شدن آن جلوگیری کند.
محقق اصلی این مطالعه که استاد تحقیقات چاقی در دانشگاه استرالیای غربی است می‌گوید که ما نشان دادیم هر چه کاهش وزن بیشتر باشد، احتمال پیشگیری یا به تأخیر انداختن تخریب مفاصل زانو در آرتروز بیشتر است؛ به‌عنوان‌مثال فردی که حدوداً ۱۰۰ کیلوگرم وزن داشته باشد و نزدیک به ۱۰ کیلوگرم وزن کم می‌کند احتمالاً نسبت به کسی که ۵ کیلوگرم وزن کم می‌کند «سود دو برابری» از این کاهش وزن می‌برد.
نتایج حاصل از این مطالعه در ژورنال «آرتریت و روماتولوژی» منتشر شده است.
با استئوآرتریت زانو – که به آن ساییدگی مفصل زانو نیز گفته می‌شود – غضروف جاذب شوک که بین مفاصل زانو واقع است فرسوده می‌شود. در این صورت استخوان‌ها بیشتر به یکدیگر ساییده شده و باعث سفتی، تورم و درد می‌شود. این اتفاق می‌تواند تحرک را محدود کرده و منجر به ناتوانی فرد شود.
بر اساس گزارش مراجع بهداشتی جهان، ساییدگی مفصل شایع‌ترین نوع آرتریت است که معمولاً در دست، لگن و زانو ایجاد می‌شود. این بیماری بیش از ۳۲ و نیم میلیون بزرگ‌سال در آمریکا را تحت تأثیر قرار می‌دهد. معمولاً این افراد بالای ۵۰ سال هستند، اما این عارضه می‌تواند در افراد جوان نیز رخ دهد. ساییدگی مفصل درمانی ندارد، بنابراین پزشکان علائم آن را با فیزیوتراپی، تجویز داروها، دستور استفاده از عصاها و جراحی کاهش می‌دهند. به‌علاوه پزشکان رژیم غذایی سالم را برای بیماران تجویز می‌کنند تا با کاهش وزن، فشار روی مفاصل کمتر شده، درد ناشی از ساییدگی تسکین یافته، عملکرد آن بهبود یابد و آسیب به مفاصل کمتر شود.
برای مطالعه اینکه چگونه تغییرات در شاخص توده بدنی ممکن است بر آرتروز زانو تأثیر بگذارد، گروه تحقیقاتی فوق تصویربرداری‌های اشعه ایکس از زانوهای بیماران بزرگ‌سالی را تجزیه‌وتحلیل کردند که قبلاً این افراد در سه مطالعه مستقل دیگری در آمریکا و هلند شرکت کرده بودند.
میانگین سنی شرکت‌کنندگان در آزمایش‌ها حدود ۶۰ سال بود. حدود ۶۰ درصد آنان زن و بیش از ۸۰ درصد سفیدپوست بودند؛ اما چاقی در بین این افراد متغیر بود.
محققان داده‌های سه مطالعه فوق را بررسی کردند و دریافتند که تغییر در شاخص توده بدنی طی ۴ تا ۵ سال با ایجاد و بدتر شدن نقایص ساختاری آرتروز زانو، به‌ویژه مفاصل داخلی ارتباط داشت.
افراد با وزن طبیعی نیز مزایایی را دیدند
افرادی که یک واحد از شاخص توده بدنی خود را از دست دادند، شانس ابتلا به نقص ساختاری آرتروز زانو را تا ۴/۷۶ درصد کاهش دادند. کسانی که پنج واحد شاخص توده بدنی خود را از دست دادند – عددی که می‌تواند فرد را از وضعیت اضافه‌وزن به وزن طبیعی ببرد – شانس خود را به ابتلای به آرتروز زانو ۲۱/۶۵ درصد کاهش دادند.
محققان این مطالعه می‌گویند: «کاهش وزن راه‌کاری مناسب برای پیشگیری از شروع ساییدگی مفاصل زانو و به تأخیر انداختن آن است.»
دو کارشناسی که در این تحقیق نیز شرکت نداشتند از نتایج آن استقبال کردند. آن‌ها حجم بزرگ نمونه را از سه پایگاه داده، مدت‌زمان طولانی پیگیری و تجزیه‌وتحلیل آماری را در این مطالعه از نقاط قوت آن می‌دانند.
کارشناسان می‌گویند: «حفظ طولانی‌مدت وزن کم‌شده بسیار چالش‌برانگیز است و برای نتایج مطلوب، متخصصان پزشکی که بیماری‌های مفصلی را درمان می‌کنند باید با پزشکان آموزش‌دیده برای درمان چاقی همکاری کنند.»
متخصصان در رابطه با این نتایج می‌گویند: «اکنون پزشکان می‌توانند با خیال راحت کاهش وزن را به‌عنوان راهی برای جلوگیری از جایگزینی زانو در مواردی توصیه کنند. کاهش وزن در هر مرحله کمک خواهد کرد.»
محققان در حال برنامه‌ریزی برای تحقیقات مرتبط بیشتر هستند.
لینک کوتاه: https://tandorostimag.com/?p=4693