فواید کلاژن برای سلامت بدن

به گزارش ندای تندرستی کلاژن و مکمل‌های آن مزایای فراوانی برای سلامت بدن و زیبایی دارد. در این مقاله به مزایای فوق اشاره می‌شود.

امروزه مکمل‌های کلاژن، پودرها، نوشیدنی‌ها و غذاهای غنی‌شده با آن در بازار فراوان به چشم می‌خورند؛ اما این ماده زیستی واقعاً برای چه بخش‌هایی از بدن مفید است؟ کلاژن نوعی پروتئین است که مزایای فراوانی برای سلامت دارد؛ از جمله این‌که ماده فوق برای داشتن استخوان‌های قوی‌تر و مفاصل سالم‌تر ضروری است. بااین‌حال، یکی از دلایل اصلی محبوبیت محصولات حاوی کلاژن در بازار، وعده‌ای است که شرکت‌ها برای داشتن پوستی جوان و اثر زیبایی طولانی‌مدت می‌دهند.

متخصصان مراقبت از پوست می‌گویند کلاژن، پروتئینی ساختاری است که برای پوست ما مفید است و بافت آن را بهبود می‌دهد. با افزایش سن، میزان این ماده در بدن ما به‌عنوان بخشی طبیعی از روند پیری کاهش می‌یابد و به‌این‌ترتیب بر ظاهر و پوست تأثیر می‌گذارد. به‌عبارت‌دیگر پوست با افزایش سن به‌مرور زمان چروک شده و حالت افتادگی پیدا می‌کند. سال‌هاست که همه مشتاق هستند تا بخشی از این کلاژن ازدست‌رفته را جایگزین کنند تا ظاهر و سلامت پوست خود را حفظ کنند.

همواره توقف یا کند کردن روند پیری آرزوی بشر است؛ اما آیا تبلیغات مربوط به محصولات کلاژن با این امر سازگار است؟ و آیا شواهد کافی برای اثبات این ادعاها وجود دارد؟ قبل از اینکه برای خرید مکمل کلاژن خود عجله کنید، به خواندن ادامه دهید تا بدانید کلاژن چیست، از کجا می‌آید و علم در مورد فواید بالقوه آن برای سلامت و زیبایی چه می‌گوید.

کلاژن چیست؟

این کلمه از زبان یونانی گرفته‌شده و به معنای «چسب» است – و دلیل خوبی هم دارد. کلاژن به خانواده‌ای از پروتئین‌ها اطلاق می‌شود که از اجزای ساختاری اولیه بافت‌های همبند مانند پوست و غضروف هستند. این پروتئین فراوان‌ترین پروتئین در بدن انسان است و نقش اصلی آن کنار هم قرار دادن سلول‌ها کنار هم است.

۲۸ نوع کلاژن وجود دارد که هرکدام بر اساس ترکیب واحدهای تشکیل‌دهنده یا همان اسیدآمینه‌های آن دسته‌بندی می‌شوند. ۵ نوع کلاژن در بدن وجود دارد.

 نوع ۱: حدود ۹۰درصد از کلاژن بدن از نوع ۱ است که در پوست، تاندون‌ها، اندام‌های داخلی و قسمت‌های ارگانیک استخوان یافت می‌شود.

نوع ۲: در غضروف یافت می‌شود.

نوع ۳: در مغز استخوان و بافت‌های لنفاوی یافت می‌شود.

نوع ۴: در غشای پایه یافت می‌شود (ورقه‌های نازکی از کلاژن که انواع بافت‌ها را احاطه کرده است.)

نوع ۵: در مو و سطوح سلول‌ها یافت می‌شود.

اگر بدن نتواند این ماده را به مقدار لازم تولید کند، طیف از بیماری‌ها از جمله برخی موارد پوکی استخوان، آنوریسم شریانی و بیماری دیسک بین مهره‌ای ظاهر می‌شود. تولید کلاژن با افزایش سن و قرار گرفتن در معرض عواملی مانند سیگار کشیدن و اشعه ماوراءبنفش کاهش می‌یابد.

متخصصان می‌گویند میزان کلاژن بدن ما از اواسط دهه ۲۰ زندگی رو به کاهش می‌رود. اگرچه این فرآیند طبیعی است، اما می‌تواند توسط شیوه زندگی و عوامل محیطی، مانند قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض نور خورشید و رژیم غذایی نامناسب، تسریع شود.

کلاژن موردنیاز بدن را چگونه تأمین کنیم؟

راه‌های زیادی برای تأمین این پروتئین وجود دارد؛ اما همه آن‌ها مؤثر نیستند.

استفاده موضعی: متخصصان می‌گویند که استفاده از کلاژن به‌صورت موضعی روی پوست ایده‌آل نیست؛ زیرا از پوست به‌خوبی جذب نمی‌شود. در گذشته از تزریق کلاژن در مراقبت از پوست استفاده می‌شد، اما این روش دیگر چندان رایج نیست؛ زیرا به‌طورکلی دوام نمی‌آورد و در برخی موارد باعث واکنش‌های حساسیتی می‌شود.

تغذیه: تغذیه مهم‌ترین عامل در تولید کلاژن است. برای به دست آوردن اجزای موردنیاز، ابتدا بدن باید پروتئین‌های غذایی را به واحدهای تشکیل‌دهنده آن یا آمینواسیدها تجزیه کند. آمینواسیدها همان چیزی هستند که انواع مختلف پروتئین از جمله کلاژن را در بدن می‌سازد.

متخصصان می‌گویند که بسیاری از غذاها حاوی مواد مغذی موردنیاز برای ساخت این پروتئین هستند، مانند ماهی قزل‌آلا، سبزیجات برگ‌دار، تخم‌مرغ، انواع توت‌ها، دانه کدوتنبل و غیره. بسیاری از مردم به‌اندازه کافی این مواد را در رژیم غذایی خود دریافت نمی‌کنند و بنابراین برای کسانی که مایل به تکمیل کلاژن خود هستند، مکمل‌ها می‌توانند یک گزینه باشند.

کلاژن برای چه بخش‌هایی از بدن مفید است؟

پوست

کلاژن موجود در غذا یا مصرف آن به شکل مکمل برای کاهش چین‌وچروک، جوان‌سازی پوست، معکوس کردن پیری پوست و بهبود کیفیت پوست مفید است. این ادعاها ممکن است بزرگ به نظر برسند، اما مجموعه قابل‌توجهی از شواهد علمی نشان می‌دهد که ممکن است درست باشند.

طبق یک بررسی جامع که در ژورنال بین‌المللی درماتولوژی منتشر شده است، نشان داده شده که مکمل کلاژن هیدرولیز شده نتایج مطلوبی را از نظر آب‌رسانی، کشسانی و چین‌وچروک پوست نشان می‌دهد.

پزشکان می‌گویند مصرف کلاژن فواید زیادی برای پوست دارد، زیرا می‌تواند در تحریک فیبروبلاست‌ها یا همان سلول‌های کلاژن ساز مؤثر باشد. مکمل‌ها قطعاً راهی مقرون‌به‌صرفه برای مشاهده نتایج طولانی‌مدت در صورت مصرف مداوم هستند.

در ارتباط با مراقبت روزانه از پوست، مجله شماره ۱۰ را از سایت ندای تندرستی دریافت کنید.

مو

آیا کلاژن به رشد مو کمک می‌کند؟ جزء اصلی مو پروتئینی به نام کراتین است که از نظر ساختاری شبیه کلاژن است. مولکول‌های کلاژن در درجه اول از سه آمینواسید غیرضروری تشکیل شده‌اند: پرولین، گلیسین و هیدروکسی پرولین. همچنین پرولین پیش ساز اصلی کراتین است. در تئوری، خوردن غذاهای غنی از پرولین باید بلوک‌های ساختمانی موردنیاز بدن را برای ایجاد مو فراهم کند.

بااین‌حال، مطالعات کمی در این زمینه وجود دارد که این ادعا را ثابت کند و بسیاری از محققان در مورد ارتباط بین مصرف کلاژن و کیفیت مو تردید دارند. علاوه بر این، بسیاری از دانشمندان در مورد باور به چنین مواردی که برایش شواهد و مستندات علمی وجود ندارد هشدار می‌دهند.

بااین‌وجود، ممکن است کلاژن بتواند به رشد مو کمک کند. از سویی این ماده می‌تواند به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان عمل کند و با آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد مبارزه کند. رادیکال‌های آزاد در پاسخ به استرس، آلاینده‌های محیطی، سیگار، الکل، رژیم غذایی نامناسب و بسیاری از عوامل دیگر در بدن تشکیل می‌شوند. اگر تعداد آن‌ها خیلی زیاد باشد، بدن وارد حالت استرس اکسیداتیو می‌شود که می‌تواند منجر به آسیب مواد ژنتیکی درون سلول و بسیاری از بیماری‌های مزمن شود.

بر اساس یک بررسی منتشرشده در ژورنالی بین‌المللی، استرس اکسیداتیو برای فولیکول‌های مو مضر است و یکی از دلایل حساسیت افراد مسن به ریزش بیش‌ازحد مو است. به‌این‌ترتیب، مکمل کلاژن می‌تواند تأثیر مفیدی بر رشد و نگهداری مو داشته باشد، اما تحقیقات بیشتری برای تأیید این موضوع موردنیاز است.

سلامت مفاصل

یکی از جنبه‌های بسیار بررسی‌شده در مورد مکمل کلاژن، تأثیر آن بر سلامت مفاصل، به‌ویژه در بین ورزشکاران حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای است. ضربه‌های مکرر و مقاومت مکانیکی بیش‌ازحد می‌تواند به‌مرورزمان بر سلامت اسکلت و عضلات بدن تأثیر مخربی بگذارد. شواهد علمی قابل‌توجهی وجود دارد که به مصرف این پروتئین به‌عنوان راهی برای کاهش این مشکلات اشاره می‌کند. به‌عنوان‌مثال، یک بررسی مروری جامع نشان می‌دهد که چگونه مکمل پپتیدی کلاژن می‌تواند سرعت سنتز کلاژن را افزایش دهد و درد مفاصل درک شده را در بین ورزشکاران کاهش دهد.

همچنین بسیاری از مطالعات تأثیر مکمل‌های کلاژن را بر شروع و پیشرفت آرتروز و آرتریت روماتوئید بررسی کرده‌اند. این بیماری‌های مزمن باعث می‌شوند که تجزیه کلاژن در مفاصل سریع‌تر از ساخت آن باشد. این اتفاق منجر به درد مفاصل و کاهش تحرک آن‌ها می‌شود. بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که مصرف مکمل‌های فوق می‌تواند به علائم آرتریت کمک کند؛ بااین‌حال، طبق گفته بنیاد آرتریت، حتی پس از مصرف مکمل‌های خوراکی، این احتمال وجود دارد که کلاژن خود را بازتولید نکند تا آرتریت بهبود یابد. از سوی دیگر، طبق مطالعات انجام‌شده واردکردن کلاژن در مفاصل دارای آرتروز با جراحی، می‌تواند درمان امیدوارکننده‌ای برای آرتریت باشد.

سلامت استخوان

مکمل‌های کلاژن به سلامت مفاصل کمک می‌کنند، اما شواهدی نیز وجود دارد که نشان می‌دهد کلاژن می‌تواند تأثیر مثبتی بر سلامت استخوان‌ها نیز داشته باشد. طبق بررسی‌های علمی، پپتیدهای کلاژن مشتق شده از پوست، استخوان‌ها و فلس‌های ماهی ممکن است به تنظیم تکثیر استئوبلاست‌ها (سلول‌های در حال رشد استخوان) و سنتز آنزیم‌های اصلاح‌کننده کلاژن در انسان کمک کنند. آن‌ها همچنین ممکن است فرآیندهای معدنی موجود در استخوان سالم را تقویت کنند و از ترک‌ها و شکستگی‌های احتمالی جلوگیری کنند.

انواع دیگر مکمل‌های کلاژنی نیز نتایج امیدوارکننده‌ای را نشان داده‌اند. مطالعه‌ای نشان داده که مصرف خوراکی پپتیدهای کلاژن ۵ گرمی به‌صورت روزانه و به مدت ۱۲ ماه، تراکم استخوان را در زنان یائسه بهبود داده است. یافته‌های ارزیابی فوق نشان داد که مصرف کلاژن به شیوه فوق منجر به افزایش استخوان‌سازی و کاهش تخریب استخوان در میان شرکت‌کنندگان در مطالعه شد.

بااین‌حال، شواهد متناقض هم وجود دارد. مطالعه‌ای اثر هیدرولیزهای کلاژن به‌دست‌آمده از ژلاتین‌ها را بر متابولیسم استخوان در زنان یائسه با تراکم استخوان پایین آزمایش کرده و هیچ پیشرفت قابل‌توجهی در ساختار استخوانی آن‌ها مشاهده نکرد.

بهبود زخم

بر اساس مطالعات، این ماده زیستی برای درمان زخم‌ها موفق عمل می‌کند و بیش از دو هزار سال است که برای این کار استفاده می‌شود. استفاده موضعی از آن، اغلب همراه با سایر پروتئین‌های ساختاری و آنتی‌بیوتیک‌ها، برای بهبود زخم‌ها و جلوگیری از عفونت استفاده می‌شود.

آیا باید مکمل کلاژن مصرف کرد؟

ابتدا مهم است که شما نحوه تأثیر رژیم غذایی و سبک زندگی را بر تولید این پروتئین در بدن بدانید. اگر رژیم غذایی ضعیفی دارید، سیگار می‌کشید یا تمایل دارید ساعت‌های طولانی را در زیر نور آفتاب سوزان بدون استفاده از کرم ضد آفتاب بگذرانید، افزودن یک مکمل ممکن است فواید سلامت قابل‌توجهی نداشته باشد. در این مورد، تمرکز بر تغییر سبک زندگی، به‌جای مکمل‌ها، ممکن است اولین قدم عالی برای بهبود سلامت پوست و مفاصل باشد.

اگر تصمیم دارید این نوع مکمل‌ها را امتحان کنید، به نکات زیر توجه کنید.

نکاتی که هنگام مصرف مکمل‌های کلاژنی اهمیت دارد

۱- مطمئن شوید محصولی که انتخاب می‌کنید جذب خوبی از مواد فعال دارد. متخصصان توصیه می‌کنند مکملی با پپتیدهای کلاژن که از نظر زیستی فعال هستند را انتخاب کنید. این نوع محصول می‌تواند تا حدودی طی فرآیند هضم، تجزیه نشوند؛ در این صورت است که پپتیدهای سالم باقیمانده می‌توانند سلول‌های تولیدکننده کلاژن را درون بافت‌ها تحریک کنند و سبب شوند که فرد پوستی زیبا، جوان و مفاصل سالم و قوی‌تر برای مدت طولانی‌تر داشته باشد.

۲- مکمل باید دارای مواد با کیفیت بالا باشد. متخصصان توصیه می‌کنند به دنبال ترکیب‌هایی باشید که عاری از پرکننده‌ها، تثبیت‌کننده‌ها و شیرین‌کننده‌ها باشند.

۳- محصولات حاوی پپتیدهای کلاژن هیدرولیز شده و نیز ترکیباتی مناسبند که همراه با کلاژن موادی مانند ویتامین ث و بیوتین دارند که تولید کلاژن طبیعی را در بدن تسهیل و حمایت می‌کنند.

۴- مداومت در مصرف کلاژن نیز اهمیت دارد. اکثر مکمل‌های کلاژن برای مصرف روزانه طراحی شده‌اند. مداومت در مصرف برای به حداکثر رساندن خواص سلامت، تندرستی و زیبایی مهم است. اگر مصرف منظم آن متوقف شود، تولید کلاژن در بدن به‌آرامی به‌سرعت طبیعی خود بازمی‌گردد.

لینک کوتاه: https://tandorostimag.com/?p=4539